The Fourth Political Theory

beyond left and right but against the center

შენი სამშობლო უწვდომელია მტრისათვის.  ის სხვა სივრცეებში სუფევს და მტერს არ ძალუძს მისი დამარცხება.  მტერი ეტანება მის სპეტაკ სხეულს, კბილებითა და კლანჭებით ჰგლეჯს მას, მაგრამ წმინდა სისხლი შენი სამშობლოისა თავადაა მალამო მისივე ჭრილობებისა.  მხეცს ჰგონია, რომ სამუდამოდ ჩამოაგლიჯა მას სხეულის ნაწილები, აღტკინებისაგან გონება უბნელდება, მის სრულ განადგურებასა ლამობს, მაგრამ არ შეუძლია მტერს განადგურება შენი სამშობლოისა.  შენი სამშობლო მკვდრეთით აღდგომაა, გამარჯვებაა უმანკოებისა, მორცხვი მზერაა მშვენიერი ქალწულისა, რომლის მჩაგვრელიც ვერაფერს მიიზღავს გარნა სიმწრისა, ცრემლისა და დამარცხებისა. 

Although the concept of hegemony in Critical Theory is based on Antonio Gramsci’s theory, it is necessary to distinguish this concept’s position on Gramscianism and neo-Gramscianism from how it is understood in the realist and neo-realist schools of IR.

The classical realists use the term “hegemony” in a relative sense and understand it as the “actual and substantial superiority of the potential power of any state over the potential of another one, often neighboring countries.” Hegemony might be understood as a regional phenomenon, as the determination of whether one or another political entity is considered a “hegemon” depends on scale. Thucydides introduced the term itself when he spoke of Athens and Sparta as the hegemons of the Peloponnesian War, and classical realism employs this term in the same way to this day. Such an understanding of hegemony can be described as “strategic” or “relative.”

In neo-realism, “hegemony” is understood in a global (structural) context. The main difference from classical realism lies in that “hegemony” cannot be regarded as a regional phenomenon. It is always a global one. The neorealism of K. Waltz, for example, insists that the balance of two hegemons (in a bipolar world) is the optimal structure of power balance on a world scale[ii]. R. Gilpin believes that hegemony can be combined only with unipolarity, i.e., it is possible for only a single hegemon to exist, this function today being played by the USA.

In both cases, the realists comprehend hegemony as a means of potential correlation between the potentials of different state powers. 

Gramsci's understanding of hegemony is completely different and finds itself in a completely opposite theoretical field. To avoid the misuse of this term in IR, and especially in the TMW, it is necessary to pay attention to Gramsci’s political theory, the context of which is regarded as a major priority in Critical Theory and TMW. Moreover, such an analysis will allows us to more clearly see the conceptual gap between Critical Theory and TMW.

ეს ცოტა პრიმიტიული აზროვნება ხომ არაა? პრიმიტიულადვე დაგისვამთ კითხვას: რუსეთის მხრიდან საქართველო არაერთხელ იქნა "გადაგდებული" და სად არის გარანტია, რომ კიდევ ერთხელ არ მოვტყუვდებით?

- რუსეთისგან მოტყუებული როდის დარჩა საქართველო? ამბობენ, თითქოს 1783 წლის გეორგიევსკის ტრაქტატის მერე გააცურა საქართველო რუსეთმა, მაგრამ ეს არის ტყუილი, რუსეთმა ზედმიწევნით შეასრულა ის, რაც ეწერა ტრაქტატში. დავიწყოთ იმით, რომ ტრაქტატი დაიდო არა საქართველოსთან, არამედ ქართლ-კახეთის სამეფოსთან, ვინაიდან დანარჩენი საქართველო ფაქტობრივად არ არსებობდა. 1786 წელს დედოფალმა დარეჯანმა გააფორმა ხელშეკრულება ავარის ხანთან, რომლის მიხედვითაც ფაქტობრივად ანულირება მოხდა გეორგიევსკის ტრაქტატის. 

მეცნიერებათა ისტორიის და პოლიტიკურ მეცნიერებათა დოქტორი ალეკსანდრ დუგინი ისლამური რენესანის პარტიის დამფუძნებელ გეიდარ ჯამალთან ერთად  ეხლა ითვლება რუსული ახალი მემარჯვენეობის მთავარ იდეოლოგად.

1990-ანი წლების დასაწყისიდან ის იმდენად დაუახლოვდა  ფრანგულ ახალ მემარჯვენეობას(Nouvelle droite) რომ ამ მოძრაობის სპეციალისტი პიერ ანდრე ტაგიევი (Pიერრე-André Taguieff ) მას თვლის მოსკოვში ახალი მემარჯვენეობის ქსელის დამაარსებლად. უპირველეს ყოვლისა ლაპარაკია მოსკოვში პოპულარული გეოპოლიტიკური კონცეფცია ნეო-ევრაზიელობის მთავარ თეორეტიკოსზე. მაგრამ მისი ევრაზიელობა რადიკალურად განსხვავდება 1920-ანი წლების რუსული ემიგრაციის ევრაზიელობისგან.

რუსეთ-საქართველოს შორის ვითარება იძაბება. რუსულმა მხარემ საქართველოსთან ინფორმაციული ომი გააქტიურა. კრემლი „ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“ საქართველოს მოქმედი კანონის გაუქმებას ითხოვს. რუსეთის უშიშროების საბჭოს მდივნის მოადგილე, რაშიდ ნურგალიევი კი ამბობს, რომ საზღვრისპირა მცხოვრები მოსახლეობისთვის უმოკლეს პერიოდში 200 ხის კოტეჯი უნდა დადგას. ამის პარალელურად, მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობის სოციოლოგიის კათედრის ხელმძღვანელი ალექსანდრე დუგინი აცხადებს, რომ რუსეთი მზად არის საერთო საკითხები ძალისმიერი გზით გადაწყვიტოს.

საერთაშორისო ევრაზიული მოძრაობის ლიდერი, ალექსანდრე დუგინი აფხაზეთის და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობის აღიარების უკან წაღებას გამორიცხავს. argumenti.ru-სთან საუბარში დუგინი რუსეთის პრემიერ-მინისტრის, დიმიტრი მედვედევის ბოლოდროინდელ განცხადებებს გამოეხმაურა და ისაუბრა იმაზე, თუ რა გეგმები შეიძლება ჰქონდეს რუსეთს საქართველოსთან მიმართებაში.

აფხაზური და ოსური სეპარატიზმის მხარდაჭერა უკიდურესი ნაბიჯია თბილისის ანტირუსული, პროამერიკული პოზიციის საწინააღმდეგოდ

ცნობილ რუს ფილოსოფოსს, პოლიტოლოგს, პუბლიცისტს, თანამედროვე რუსული გეოპოლიტიკური სკოლის დამფუძნებელს და ევრაზიული მოძრაობის ლიდერს, ალექსანდრე გელის ძე დუგინს უკრაინაში ჩასვლა აკრძალული აქვს. ჩვენთან იგი `პერსონა ნონ-გრატად~ ჯერ არ გამოუცხადებიათ, მაგრამ სეპარატისტულ რეგიონებთან განსაკუთრებული მეგობრობა რომ აკავშირებს, ფაქტია.

ფაქტობრივად ამაში დამნაშავე სამი ძალაა.  უპირველს ყოვლისა ეს არის ამერიკა, რომელიც  ყოფილი საბჭოთა კავშირის სივრცეში ზეგავლენის სტრუქტურის შეცვლას და ამ ტერიტორიების საკუთარი კონტროლისადმი დამორჩილებას გეგმავდა.  ამაში დამნაშავეა რუსეთიც, რომელმაც ვერ დააკავა ყოფილი საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკები, ვერ შესთავაზა მათ ინტეგრაციის და კავშირების შენარჩუნების მოდელი.  მან თავის დროზე არ გადადგა შემხვედრი ნაბიჯები ყველა ქვეყნის კანონიერი მოთხოვნების მიმართ, საქართველოს ჩათვლით, და ამ მოთხოვნებს არათანამიმდევრულად უპასუხა – ხან მესანგრეთა ნიჩბებით, ხანაც კი საქართველოსთვის ოთხივე მხარეს გზის დალოცვით.  ანუ, ეს არათანმიმდევრულობა სახეზეა და ამაში რუსეთია დამნაშავე.  და რა თქმა უნდა გარკვეულწილად დამნაშავე ქართველებიც არიან, რომლებსაც რუსეთის კონტროლიდან გამოსვლა უნდოდათ, რომლებმაც თავის დროზე ეს არჩევანი ნებაყოფლობით გააკეთეს.  მე მესმის, რომ ნებისმიერი გარეშე კონტროლი თაფლი არ არის, მაგრამ აქ რეალისტები უნდა ვიყოთ – არსებობს სახელმწიფოთა გარკვეული მასშტაბები, რომლებიც ან ერთი, ან მეორე სახელმწიფოს ზეგავლენის ქვეშ არის.  საქართველო ან რუსეთის, ან ამერიკის ზეგავლენის ქვეშ უნდა იყოს, სხვა არჩევანი არ არსებობს.  ჩემი აზრით, საჭირო იყო დაბალანსებული პოზიციის აგება, არც ევროპის, არც დასავლეთის და არც რუსეთის საწინააღმდეგო, მაგრამ აქ შეცდომა ყველამ დავუშვით, ამერიკის გარდა, რომელიც მხოლოდ საკუთარი ინტერესებით მოქმედებს, იგი ასუსტებს ევრაზიას, რაც მისთვის პრინციპში ხელსაყრელია.  ასე რომ, ჩვენ ვიომებთ ქართველებთან, დავხოცავთ ერთმანეთს რუსები და ქართველები, თუ უბრალოდ ეკონომიკური ბლოკადით შემოვიფარგლებით, ჩვენი განხეთქილება ყველა შემთხვევაში შეერთებულ შტატებისთვის ხელსაყრელია.  მათ შეცდომა არ დაუშვიათ, რადგან არსებობს განხეთქილება, მაშასადამე მათი პოლიტიკა ეფექტიანია.  მაგრამ ვზარალდებით ჩვენ – ქართველები და რუსები.  აი ასეთია ჩემი საერთო ანალიზი ამ სიტუაციისა.  ამასთანავე, სამწუხაროდ, ახალი საქართველოს მთელი ისტორიის განმავლობაში საქართველოს ყველა ლიდერი – გამსახურდია, შევარდნაძე და საქართველოს დღევანდელი პრეზიდენტი უპირველესად მაინც აშშ-ზე იყვნენ ორიენტირებულნი, რუსეთის საწინააღმდეგოდ, და შეიძლება ითქვას, რომ ამით ხელს უწყობდნენ კონფლიქტს.  იმავდროულად, მე არავითარ შემთხვევაში არ ვუხსნი პასუხისმგებლობას მოსკოვს, ჩვენს ხელმძღვანელობას, რომელმაც, მკაცრად თუ ვიტყვით, არაფერი გააკეთა ქართველთა შესაკავებლად, ჩვენი მართლმადიდებელი ხალხების კავშირების შესანარჩუნებლად.  ამიტომ აქ სამივე მხარეა დამნაშავე.  ამერიკელებმა თავიანთი საქმე გააკეთეს, ხოლო რუსებმა პირიქით – არ გააკეთეს თავიანთი საქმე.  როდესაც ამერიკელები უტევდნენ, რუსები უკან იხევდნენ და ყველაფერს თმობდნენ, ხოლო ქართველებს, ჩემი აზრით, არ ეყოთ სიბრძნე, არც ქართველ ხალხს, რომელიც უძველესი ისტორიის და დიდი კულტურის მქონე შესანიშნავი მართლმადიდებელი ერია, ხოლო საქართველოს პოლიტიკურ ხელმძღვანელობას დაბალანსებული მოდელის შესაქმნელად ალბათ გეოპოლიტიკური პასუხისმგებლობა არ ეყო.  ქართველები სულ ტყუილად ჩაერთვნენ დსთ-ის ნგრევაში.  სინამდვილეში ყველამ განახორციელა რაღაც ქმედება, რამაც არსებული სიტუაციის შექმნა განაპირობა.

- ახლა რუსულ-აზერბაიჯანულ ურთიერთობაში რთული პერიოდია, და ეს საკითხი მეტ ყურადღებას მოითხოვს. მე ვფიქრობ, რომ აზერბაიჯანის პოზიცია გარკვეული თვალსაზრისით უნდა შეიცვალოს, ვინაიდან რეგიონში იცვლება ძალთა თანაფარდობა. ჩვენ მოწმენი ვართ იმისა, რომ პროამერიკული პოლიტიკა ყველგან ჩაფლავდა. მოვლენები ეგვიპტესა და თურქეთში გვიჩვენებენ, რომ აშშ და მისი მოკავშირეები – საუდის არაბეთი და ყატარი ვერ უმკლავდებიან პოლიტიკური პროცესების ორგანიზაციას. ამასთანავე, სირიის პრეზიდენტი ბაშარ ასადი რაც უფრო დიდ ხანს რჩება ხელისუფლების სათავეში, მით უფრო ეცემა ამერიკის როლი რეგიონში და მით უფრო მეტი ადამიანები აცნობიერებნ იმას, რომ აშშ-ის დახმარებას მხოლოდ ნგრევა და ქაოსი მოაქვს. აი, მაგალითად, საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა ფსონი აშშ-ზე დადო და დაკარგა ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობა; თურქეთის პრემიერ-მინისტრმა ერდოღანმა ფსონი აშშ-ზე დადო და მიიღო სახალხო აჯანყება; ეგვიპტის პრეზიდენტმა მურსიმ ფსონი აშშ-ზე დადო და დაამხეს; ამიტომ ნათელი ხდება, რომ რეგიონში აშშ აღარ განსაზღვრავს პოლიტიკას…
ახლა ბაქოს თვითონ ცხოვრება კარნახობს, რომ კიდევ ერთი მოლაპარაკება აშშ-თან, კიდევ ერთი მცდელობა, რომ როგორმე დაუახლოვდეს დასავლეთს და ის სიტუაცია, რომლის შესახებაც ზემოთ ვსაუბრობდით, გადავა აზერბაიჯანზეც. პუტინი ალბათ სერიოზულად დაელაპარაკება ალიევს, რომ სიტუაცია უნდა გაირკვეს. თუკი ალიევს სააკაშვილივით, მურსივით და ერდოღანივით სურს პროამერიკული რეჟიმების გზით იაროს, ეს მოსკოვისთვის მიუღებელი იქნება. იგივე შეიძლება ითქვას სომხებზეც. თუკი ერევანს სურს ეკეკლუცოს დასავლეთს, ჩვენ მას სხვა ენაზე დაველაპარაკებით.

პორტალი ”russia.ru” აქვეყნებს ფილოსოფოს ალექსანდრე დუგინის რუსულ იდეას, რომელიც გამოიხატება ევროკავშირზე პროტექტორატის დამყარებასა  და ახალი ბიზანტიური იმპერიის შექმნაში. დუგინი გამოირჩევა თავისი ნეოიმპერიალისტური იდეებით და მნიშვნელოვანი გავლენით რუსეთის სახელისუფლებო წრეებზე. გთავაზობთ ფილოსოფოსის წერილს უმნიშვნელო შემოკლებებით:

„დღეს რუსეთში მწვავედ იგრძნობა ნაციონალური იდეის დეფიციტი. დიდი ხანია მე ვფიქრობ ამ პრობლემაზე და მისი გადაწყვეტის გზაზე.  ამ იდეის დედაარსი გახლავთ, რომ ჩვენ უნდა დავიპყროთ ევროპა, მივიტაცოთ და მივიერთოთ... გავიხსენოთ დიდი პოეტი ტიუტჩევი, რომელიც მსგავს კონცეფციას ავითარებდა XIX საუკუნეში. ის მიიჩნევდა, რომ რუსეთის იმპერიას უნდა დაეპყრო ევროპა,  რუსი მეფე საერთოევროპული მეფე უნდა ყოფილიყო და ესე იგი ბიზანტიის იმპერიის ამაღორძინებელი. შეიძლება ევროპელებს მიეცეთ  მაღალი ხარისხის ავტონომია ამ გლობალური III რომის იმპერიის ფარგლებში. მართლმადიდებლობა მშვენივრად მოილაპარაკებს კონსერვატიულ კათოლიკურ წრეებთან; კათოლიკეებს ჩვენ არ დავუშლით თავიანთ აღმსარებლობას ჩვენს საიმპერიო ტერიტორიაზე, როგორც იმპერიული ერთობის ადრეულ პერიოდებში ხდებოდა  კონსტანტინე დიდიდან კარლოს დიდამდე  - გარკვეული ავტონომიების მიუხედავად დასავლეთ ევროპა მაინც აღიარებდა ბიზანტიის იმპერატორის ერთადერთობას.

Toen ik aanvaardde een essay te wijden aan het werk en het denken van de schilder, dichter en kunsthistoricus Marc. Eemans, heb ik me afgevraagd of het in mijn geval geoorloofd was te spreken van een zekere continuïteit in zijn geestelijke ontwikkeling. Langzaam maar zeker kwamen elementen en argumenten aan het licht om mijn overtuiging te staven dat die vraag positief macht beantwoord worden. Aldus is deze geschiedenis van de intellectuele en creatieve levensweg van Marc. Eemans ontstaan. Daarbij werd de klemtoon vooral op zijn denken en op zijn poëtisch oeuvre gelegd, vermits het illustratiemateriaal dat deze uitgave verrijkt, als een soort picturaal complement van mijn stelling kan beschouwd worden. Overigens bleven om voor de hand liggende redenen, biografische en andere gegevens buiten beschouwing.

Hopelijk vergeeft de lezer het me dat ik met hem wegen ga verkennen, die men normaliter in essays van het onderhavige genre links laat liggen. Maar op de eerste plaats is het zo dat ik geen kunsthistoricus ben en het derhalve als een punt van elementaire intellectuele eerlijkheid beschouw me onbevoegd te verklaren om een verantwoord waardeoordeel over het schilderkunstig werk van Marc. Eemans uit te spreken. En voorts is er het oude adagium « de gustibus et coloribus non disputandum », dat in de loop der tijden zijn geldigheid heeft behouden. Waarom de lezer dan ook willen beïnvloeden met een onvermijdelijk subjectieve analyse van de boodschap die de schilderijen van Marc. Eemans brengen?